Chặn cúm A/H1N1 ngay “cửa ngõ”

Những biện pháp đơn giản mà hiệu quả để phòng chống cúm A/H1N1 bất kỳ ai cũng thực hiện được.

Các nhà dịch tễ học trên thế giới thống nhất rằng với dịch cúm A/H1N1 lan tràn như hiện nay, dù cẩn thận “mang găng, bịt mặt” chúng ta cũng rất khó tránh không tiếp xúc, đụng chạm với chúng. Cho nên vấn đề mấu chốt trong phòng ngừa ở đây không phải là “cản sự tiếp xúc với siêu vi cúm A/H1N1”, mà chính là tìm cách “chặn đứng sự nhân lên của virus ngay tại cửa ngõ vào cơ thể”, tức là ngay tại mũi họng, đường hô hấp trên.

Nghiên cứu cho thấy trong bệnh nhiễm trùng nói chung, việc điều trị sớm khi vi trùng, siêu vi trùng chưa có điều kiện nhân lên, sinh sôi nảy nở bao giờ cũng tốt hơn là để quá muộn.

Với tất cả virus cúm, kể cả cúm A/H5N1 và cúm A/H1N1, nơi tấn công đầu tiên là đường hô hấp trên, cụ thể là mũi họng. Tại đây chúng làm tổn thương các tế bào biểu mô gây viêm và phù nề. Sau đó virus sẽ xâm nhập tế bào nhờ men neuraminidase, rồi chiếm nhân tế bào và nhân lên vô số phiên bản mới.

Các thuốc ức chế virus như Tamiflu (oseltamivir) và Relenza (zanamivir) đều có chung tác dụng là ức chế men neuraminidase của virus cúm. Khi men này bị khóa, virus sẽ không xâm nhập được vào tế bào và không thể nhân lên, sinh sôi nảy nở. Đặc biệt Relenza dạng xịt (hít mũi họng) sẽ được cô đậm ở mũi họng và phổi, những nơi đầu tiên virus đi vào. Nhược điểm của Relenza xịt là phải hạn chế dùng cho những người hen suyễn và viêm phổi tắc nghẽn mãn tính.

Tóm lại, đường hô hấp là ngõ vào chính của cúm. Phòng ngừa sớm bằng các biện pháp vệ sinh hô hấp nêu trên là thiết thực, khả thi và dễ thực hiện. Đây cũng là một nội dung trong chỉ đạo phòng ngừa và điều trị dịch cúm A/ H1N1 của Bộ Y tế hiện nay.

Bên cạnh việc mang khẩu trang ở nơi đông người tránh lây lan virus cúm, những biện pháp đơn giản để mỗi cá nhân có thể chặn đứng sự phát triển virus tại đường vào là: 1. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng thông dụng, đây là cách hữu hiệu để ngăn cản sự lây lan virus từ vật dụng. Theo GS Nguyễn Văn Tuấn (Viện Garvan, Úc), những biện pháp vệ sinh cá nhân đơn giản như rửa tay bằng xà phòng cũng giúp giảm nguy cơ nhiễm cúm A/H1N1 đến 42%. 2. Tránh sờ tay lên da mặt, vùng mũi họng là nơi virus sẽ vào cơ thể. 3. Súc miệng nhiều lần với nước muối hay dung dịch súc miệng chuyên dụng. Một số chuyên gia cho rằng việc uống nước ấm (tối đa 40 độ C) nhiều lần trong ngày cũng góp phần phòng bệnh, virus sẽ chết khi vào dạ dày. 4. Xỉ mũi sạch, vệ sinh mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý Natri Clorid 0,9% ít nhất mỗi ngày một lần. 5. Xông hít các loại dầu gió có tinh dầu như: dầu sả, dầu khuynh diệp, dầu bạc hà, dầu tràm...Vào tháng 10-2009, công trình nghiên cứu “Tác dụng ức chế virus cúm A/H1N1 của chế phẩm Emcare”, do Hãng Opodis Pharma thực hiện, đã được Viện Pasteur TP.HCM xác nhận. Emcare là một loại dầu thuốc dùng để vệ sinh hô hấp chứa terpineol chiết xuất từ tinh dầu tràm, vốn đã được dân ta sử dụng lâu đời, đặc biệt cho trẻ em, trẻ sơ sinh... 6. Ngậm các loại kẹo có tinh dầu, đặc biệt kẹo tinh dầu tràm.

TS.BS TRẦN BÁ THOẠI-TTO